Obwakabaka bwa Buganda, nga buyita mu Kibiina ky’Olulimi Oluganda, butegese olujjuliro olw’enjawulo nga bujaguza emyaaka 75 bukya kibiina kino kitandikibwawo. Omuti guno guraga obukulu bw’Olulimi Oluganda n’omugaso gwalwo mu kukuuma obuwangwa bw’Abaganda.
Nnaalinya Lubuga Agnes Nabaloga y’abadde omugenyi omukulu ku mukolo guno oguyindidde ku Bulange e Mmengo. Mu bubaka bwe, Nnaalinya ayogedde nti olunaku luno ssi lwa kujaguza kuwera myaka gyokka, wabula lwa kukuza obulungi obwekusifu n’omwoyo gw’oluganda ogw’oluberera.
“Oluganda kwe kukuba kw’omutima gw’obusika bw’Abaganda, ly’etterekero ly’amagezi g’Omuganda era ly’omwoyo ogw’abantu ba Buganda,” Nnaalinya Lubuga bw’agambye.
Agasseeko nti okuva edda n’edda, okutumbula Olulimi Oluganda kizze kisoboka lwa kufuba okugenderevu, ne mu mbeera Uganda gy’eyolekera ku misinde egy’ensi yonna, nga Olungereza n’ennimi endala zitwala emikutu mingi egy’ebyempuliziganya n’emirimu gy’ekikugu. N’olwekyo, n’akikaatiriza nti okwewayo kw’Ekibiina ky’Olulimi Oluganda mu kukuza, okutambuza n’okusitula olulimi luno kikulu nnyo.
Nnaalinya Lubuga era akubirizza Abaganda bonna okufuuka ababaka b’Olulimi Oluganda, nga bayigiriza abo abalulusobya mu bugumiikiriza, okukozesa Oluganda buli we kisobokera, nga baeeyambisa obugagga bw’ebigambo obulirimu.
Ku mukolo guno, Minisita w’Enkulakulaana y’Abantu, Oweek. Choltilda Nakate Kikomeko, eyakiikiridde Minisita w’Obuwangwa, agambye nti omukolo guno gwa maanyi era gukwatagana n’enteekateeka za Minisitule y’Obuwangwa mu mwaka guno.
Agambye nti Obwakabaka bwatuukiriza gavumenti eya wakati mu nteekateeka y’ensoma empya, okunyweza okusomesa mu lulimi Oluganda, era n’ategeeza nti ebiteeso by’Obwakabaka bitwaliddwa mu by’egenda okukolebwa gavumenti.
Ssentebe w’Ekibiina ky’Olulimi Oluganda, Omuk. Grace Lubowa Nansubuga, alaze obwennyamivu olw’abantu naddala abazadde abalekerera abaana okubula mu kuyigiriza Oluganda, n’akakasa nti omuwala atitiibyzibwa nnyo ate ng’omulenzi aganyizibwa, ekintu ky’agambye nti kya bulabe era kisaana okukyusibwa.
Mw. Kasule Kalule, amaze emyaaka 50 mu Kibiina ky’Olulimi Oluganda, atottodde olugendo lw’ekibiina kino okuva ku ntandikwa yaakyo, era n’ategeeza nti kiyise mu kusoomoozebwa okw’enjawulo. Ajjukirizza nti mu myaka gya 1950, Olulimi Oluganda lwawulizibwanga ku mukutu gwa BBC ogw’ensi yonna okumala eddakiika 15, era nga lwakozesebwanga ne mu nkiiko z’amawanga amagatte.
Mu mukolo guno wabaddewo emisomo egy’enjawulo egyayogerwako ku lujjuliro lw’Omuganda owedda n’engeri gy’ateekeddwa okweyisaamu mu lujjuliro.
Omukolo guno gwetabiddwako Nnaalinya Lubuga Agnes Nabaloga, Omukubiriza w’Olukiiko lwa Buganda Oweek. Patrick Luwaga Mugumbule, Minisita w’Enkulakulaana y’Abantu Oweek. Choltilda Nakate Kikomeko, ababaka b’Olukiiko lwa Buganda, Omukubiriza w’Olukiiko lw’Abataka Abakulu Ab’Obusolya Namwama Augustine Kizito Mutumba, Abalangira, Abambejja n’abantu abalala bangi.